پیام های مهدوی به زن مسلمان

پدید آورنده : علی اصغر رضوانی

چکیده امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف آن گونه که از قرآن و روایات نبوی و اهل بیت علیهم السلام استفاده می شود دارای اهداف و آرمان های بسیار بلندی است که قرار است در عصر ظهور آنها را در سطح جهان پیاده نماید،آرمان هایی که فقط با امدادهای غیبی و به توسط مردی الهی هم چون او قابل پیاده شدن است. ولی این به آن معنا نیست که در عصر غیبت هیچ مرتبة از آن آرمان ها قابل پیاده شدن نیست، ما می توانیم در سطوح مختلف جامعه و در قشرهای مختلف جلوه هایی از آنها را با الگو گرفتن از حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و یارانش پیاده کنیم تا زمینه ساز ظهور او گردیم. یک قشر مهم از اقشار جامعه بانوان هستند که می توانند با الگو گرفتن از آرمان های بلند مهدوی، جامعه ای مهدوی در حد خود و در عصر غیبت پیاده کنند، و این با برداشت پیام هایی است که از فرهنگ مهدویت به دست می آید، موضوعی که ما در این مقاله در حدّ وسع و توان مان به آن می پردازیم. مقدمه گاهی این سؤال در ذهن انسان، تداعی می شود که آیا بحث از مهدویت و فرهنگ مهدوی، صرفاً جنبة تاریخی دارد؛ یا می توان مباحث مهدویت را به روز کرده، و جنبة کاربردی به آن داد. باید اشاره کرد که می توان، در عصر پیش از ظهور، پرتویی از جامعة مهدوی را با اجرای درصدی از اهداف ظهور ایجاد کرد؛ چرا که رسیدن به اهداف عالی ظهور، تنها در هنگام ظهور حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف ممکن است. این مطلب را با چند مقدمه می توان اثبات نمود: 1. زمینه سازی برای ظهور از آن جا که غیبت حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف از ناحیة ما بوده[1]؛ ما نیز در ظهور او مؤثر خواهیم بود، و این امر تنها با به کار بردن اهداف حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف – گرچه در سطح محدود ـ تحقق خواهد یافت. بنابراین در روایتی از پیامبر صل الله علیه و آله و سلم آمده است: « قومی از مشرق زمین، خروج می کنند که زمینه ساز سلطنت و حکومت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف خواهند بود»[2] . این آماده سازی می تواند در زمینة فرهنگ و عقلانیت مردم باشد، که در صورت بالا رفتن سطح آن، زمینه برای ظهور حضرت، فراهم خواهد شد. از امام باقر علیه السلام نقل شده است که فرمود: « چون قائم ما، قیام کند؛ دستش را بر سر بندگان می گذارد و عقول آنها را متمرکز ساخته و اخلاق را به کمال می رساند»[3] . از این حدیث استفاده می شود که کار حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، تکمیل نقص عقول و اخلاق مردم است تا از معارف الهی بهره مند شوند. در نتیجه این مردم هستند که با تلاش خود و بالا بردن سطح علم، اخلاق و فرهنگ جامعه می توانند زمینه ساز ظهور کلی حضرت شوند تا به واسطة آن به کمال عقلانی نهایی برسند. 2. الگوگیری از حکومت مهدوی امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف، رهبر و الگوی کامل برای شیعیان است و لذا مردو زن وظیفه دارند تا در حد امکان، از اهداف بلند آن حضرت بهره برده و خود را به او نزدیک نمایند. بنابراین ما می توانیم با سرمشق قرار دادن اهداف عالی آن بزرگوار، جامعه ای مهدوی ـ هرچند محدود ـ ایجاد نماییم. 3. منتظران مصلح، خود صالح اند. کسانی که در انتظار مصلح جهانی به سر می برند، خود باید صالح باشند و این با پیاده کردن اهداف قیام حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در جامعه ـ هر چند در سطح محدود ـ میسر می شود. وجود زنان در میان اصحاب حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در رابطه با اصحاب حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریفکه راجع به زنان است، دو روایت وجود دارد که در یکی از آنها اشاره به وجود سیزده زن در بین اصحاب حضرت دارد و در دیگری پنجاه زن. ممکن است که جمع بین دو دسته، این گونه باشد که مجموع اصحاب حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف از زنان، پنجاه نفر است که سیزده نفر آنها، کسانی هستند که رجعت کرده و از قبر، سر بر می آورند و در حکومت حضرت، سهیم خواهند بود. 1. مفضل بن عمر می گوید: از امام صادق علیه السلام شنیدم که می فرمود:« همراه قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف سیزده زن وجود دارد. عرض کردم، از آنها در چه کاری بهره می گیرد؟ فرمود: آنان مجروحان را مداوا کرده و از آنها پرستاری می کنند؛ همان گونه که زنان همراه رسول خدا صل الله علیه و آله و سلم، چنین می کردند. عرض کردم: نام آنها را برای من بگو! حضرت فرمود: قنواء دختر رُشَید، ام ایمن، حبابه والبیه، سمیه مادر عمار بن یاسر، زبیده، ام خالد احمسیه، ام سعید حنفیه، وصبانه ما شطه و ام خالد جهنیه»[4]. 2. جابر بن یزید جعفی از امام باقر علیه السلام نقل کرده است که فرمود: « به خدا سوگند! سیصد و بیشتر از ده نفر می آیند که در میان آنها، پنجاه نفر زن وجود دارد. آنان در مکه بدون وقت مقرر، اجتماع می کنند؛ دسته هایی همانند ابرهای پاییز، بعضی پشت سر بعضی دیگر. و این همان آیه ای است که خداوند فرمود: هر کجا باشید خداوند تمام شما را خواهد آورد؛ زیرا او بر هر چیزی قادر است.»[5] اگر چه این روایت را عیاشی، مرسلا نقل کرده است، ولی نعمانی و دیگران، آن را با چند طریق که برخی از آنها صحیح است نقل کرده اند[6]. پیام های مهدوی از آن جا که امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف، امام، رهبر و ولی هر زن و مرد مسلمان شیعی است؛ لذا عصر ظهور حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و رفتار آن حضرت عجل الله تعالی فرجه الشریف می تواند، الگودهی برای زنان نیز باشد و آنان نیز می توانند با اجرای آن اهداف، جامعه ای مهدوی را در این عصر ـ که عصر غیبت است ـ پیاده نمایند. اینک به برخی از این پیام ها که از روایات استفاده می شود اشاره می کنیم: 1. شرکت در مسائل اجتماعی هر گاه جامعه به حدی رسید که زنان و مردان به تکامل عقلانی و اخلاقی رسیدند؛ زنان نیز می توانند در مسائل سیاسی و اجتماعی جامعه با حفظ شئونات اسلامی شرکت کنند و همانند مردها سهمی را ایفا نمایند. این معنا با جمع بین دو دسته روایات، به دست می آید: الف: روایاتی که دلالت بر تکامل عقلانی و اخلاقی انسان ها در عصر ظهور دارد[7]. ب: روایاتی که دلالت بر وجود زنان در بین 313 نفر اصحاب حضرت دارد[8]. 2. مشارکت در انسجام اسلامی یکی از اهداف حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف ایجاد وفاق و انسجام اسلامی است. لذا در دعای ندبه می خوانیم: « کجاست آن کسی که گفتار را بر تقوا جمع می کند[9] ». زنان جامعة اسلامی نیز با الگو گرفتن از امام خود در حدّ توان خود می توانند در این هدف مهم در عصر غیبت سهیم باشند. 3. احیای سنت های فراموش شده زنان نیز می توانند، سنت های فراموش شده را احیا کنند؛ همان گونه که دربارة حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف می خوانیم: « ... او دستورات فراموش شدة قرآن و سنت را احیا می کند[10] ». 4. تعلیم قرآن زنان نیز می توانند همانند حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف معلم قرآن باشند؛ همان که دربارة حضرت آمده است: « ... آن گونه که قرآن نازل شده، به مردم می آموزد ...[11]». 5. تربیت افراد یکی از کارهایی که امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف بعد از ظهور، انجام می دهد، تکمیل اخلاقیات مردم است. بنابراین در روایتی که از امام باقر علیه السلام نقل شده است می خوانیم: « خداوند متعال، به واسطة حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف اخلاق مردم را کامل می کند[12] ». زنان نیز می توانند فرزندان خود و نیز خود را، با تعلیمات اخلاقی تربیت کرده و آنان را به کمال برسانند. 6. تلاش در جهت رفع گرفتاری های مردم یکی از اسامی حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف « غوث» است. در حدیثی می خوانیم: « مهدی در میان امت من، خروج می کند و خداوند او را به فریاد مردم می رساند[13] ». زنان نیز می توانند با اقتدا به الگوی خود، حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف فریاد رس گرفتاران، در حد امکان باشند. 7. اصلاح جامعه زنان نیز می توانند با الگوگیری از حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در حد وسع خود، در اصلاح جامعه کوشا باشند؛ همان طور که درباره حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف آمده است: « خداوند متعال، به واسطة او هر آن چه قبل از او فساد بوده، اصلاح خواهد کرد[14]». 8. اهل عمل بودن زنان برای تربیت اولاد و افراد جامعه باید خود اهل عمل باشند، و تنها به خیر و تقوا اشاره نمایند؛ همان گونه که سیرة حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در دعوت به حق، این گونه است. لذا از امام صادق علیه السلام نقل شده است که فرمودند: « ... او به تقوا اشاره کرده و خود عمل به هدایت می کند...[15] ». 9. ایجاد عشق، در عبادت افراد زنان باید همانند حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف اولاد و افراد جامعه را عاشق عبادت کرده و کاری کنند که افراد تحت تربیت آنها عبادت را دوست دارند. از پیامبر صل الله علیه و آله و سلم نقل شده است که فرموند: « ... حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف دل های بندگان را، عاشق عبادت می کند ...[16] ». 10. آزادی مردم از بندگی هوای نفس زنان باید سعی کنند تا افراد تحت تربیت خود را از بندگی هوای نفس برهانند؛ همان گونه که در مورد حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف می خوانیم: « ... خداوند به واسطة او، ذلت بردگی ( هوای نفس) را از گردن های شما، بر می دارد[17] ». 11. گسترش عدل زنان نیز با الگوگیری از حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف می توانند در گسترش عدل کوشا باشند؛ چنان که در روایات آمده است: « آگاه باشید! به خدا سوگند، به طور حتم، حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف عدالتش را داخل خانه های شما خواهد کرد؛ همان گونه که گرما و سرما داخل خانه های شما خواهد شد[18] ». 12. برپایی نماز زنان باید در حد توانایی خود، در برپایی نماز کوشا باشند؛ همان طور که از اهداف حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، برپایی نماز است. از زیدبن علی، نقل شده است: « هنگامی که قائم آل محمد عجل الله تعالی فرجه الشریف، قیام کند، می فرماید: ای مردم! ما کسانی هستیم که خداوند در قرآن وعدة آنان را به شما داده است؛ آن جا که فرمود: کسانی که اگر ما در روی زمین به آنان امکانات دهیم نماز را به پا، می دارند...[19] ». 13. امر به معروف و نهی از منکر در روایتی دربارة اصحاب حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف از زنان و مردان آمده است: « آنان، امر به معروف و نهی از منکر می کنند[20] ». بنابراین اگر زنان جامعة اسلامی می خواهند در راه حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و اصحاب او باشند، باید این دو فریضه را احیا نمایند. 14. اهل تلاش بودن زنان باید از اصحاب حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف الگو گرفته و اهل کوشش و تلاش باشند؛ همان گونه که از رسول خدا صل الله علیه و آله و سلم نقل شده است که دربارة اصحاب حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف فرمود: « خداوند برای او از دورترین کشورها به تعداد اهل بدر ( 313 نفر) جمع می کند، که همگی اهل کوشش و تلاش در راه اطاعت خدا هستند[21] ». 15. سعی در گسترش علم زنان نیز می توانند در گسترش علم در سطح جامعه در حد امکان، کوشا باشند، همان طور که از رسول خدا صل الله علیه و آله و سلم نقل شده که دربارة حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف فرمود: « ... خداوند عزوجل، به واسطة او زمین را بعد از تاریکی، پر از نور کرده و پس از ظلم، پر از عدل نموده و پس از جهل، پر از علم خواهد کرد[22] ». 16. تواضع و فروتنی نسبت به دیگران بانوان باید نسبت به هم نوعان دینی خود، متواضع باشند. همان طور که دربارة حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف از امام صادق علیه السلام نقل شده که فرمودند: « در برابر مومنان، ذلیل و در مقابل کافران، عزیزند[23] ». 17. از تنهایی نهراسیدن هر گاه انسان، حق را یافت؛ گرچه پیروان آن کم است، نباید از تنهایی یا کمی افراد، به خود ترس راه دهد. دربارة حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف می خوانیم: « حق با ماست، هر کس از ما کناره گیرد ما را به وحشت نمی اندازد[24] ». 18. همکاری با مصلحان امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف گرچه به تنهایی می تواند جهان را اداره کند، ولی اهداف عالی خود را با همکاری با مصلح بزرگ، حضرت مسیح، دنبال می کند. بنابراین در حدیثی از رسول خدا صل الله علیه و آله و سلم آمده است: « ... عیسی بن مریم، فرود می آید و پشت سر او نماز می گذارد...[25] ». و این عملکرد بسیار آموزنده ای است که بانوان ما نیز می توانند از آن درس گرفته و در این جهت به حضرت، اقتدا کنند. 19. صله رحم دربارة حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف از امام علی علیه السلام نقل شده که از همه بیشتر صله رحم می کند؛ آن جا که فرمود: « او از همه بیشتر صله رحم خواهد کرد[26] ». زن مسلمان نیز با الگوگیری از حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف باید این سنت مهدوی، بلکه سنت همة امامان و انبیا را احیا کند. 20. اهل شب زنده داری دربارة اصحاب حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف از امام صادق علیه السلام نقل شده که اهل شب زنده داری هستند: « آنان مردانی هستند که شب را نمی خوابند، در نمازشان زمزمه ای چون زنبور دارند، شب ها در حال قیام بر روی پاهای خود می ایستند ...[27] ». از آن جا که در میان اصحاب امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف زن نیز وجود دارد، این صفت شامل آنها نیز می شود و پیام آن به زن مسلمان آن است که اگر می خواهیم در عصر غیبت از یاوران مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف باشیم شب زنده داری را هرگز فراموش نکنیم. 21. امانت داری بانوان شیعه باید با الگوگیری از امام خود، امانت دار باشند؛ همان گونه که دربارة حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف آمده است: « او نگه دار هر چیزی است که نزد او به امانت گذاشته شده است[28] ». زن مسلمان نیز باید با الگو قرار دادن امامان سعی خود را در شناخت خداوند به کار بسته و خداشناس حقیقی گردد. 22. خداشناس حقیقی اصحاب حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف که از آن جمله 50 زن هستند ـ همگی خداشناس و اهل توحیدند ـ دربارة آنها از امام علی علیه السلام نقل شده است: « ... و آنان کسانی هستند که خداشناس حقیقی بوده و اهل توحید می باشند[29] ». 23. استفاده از روزهای مهم بانوان با الگوگیری از حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف کارهای مهم را در روزهای مهم انجام دهند؛ همان طور که دربارة حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف می خوانیم که امام باقر علیه السلام فرمود: « گویا قائم را در روز عاشورا، روز شنبه، مشاهده می کنم که بین رکن و مقام ایستاده و در مقابل او کسی ندا می دهد: برای خدا بیعت کنید. در آن هنگام است که خداوند زمین را پر از عدل می کند؛ همان گونه که پر از ظلم و جور شده باشد[30] ». 24. اخلاص در عمل بانوان شیعی و پیروان حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف باید اهل اخلاص در عمل باشند؛ همان گونه که در بارة اصحاب حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف از امام جواد علیه السلام نقل شده که فرمودند: « ... چون برای حضرت، این تعداد از مخلصین فراهم شود؛ خداوند امر او را ظاهر خواهد نمود ...[31] ». 25. نترسیدن از ملامت افراد بانوان شیعی نباید از ملامت افراد ملامت گر، بهراسند. آنها باید در راه حقی که تشخیص داده اند، ثابت قدم باشند؛ همان گونه که دربارة امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف آمده است که فرمود: « ... در راه خدا از ملامت هیچ ملامت کننده ای نمی هراسد[32] ». 26. توجیه قبل از اقدام عملی از امام باقر علیه السلام نقل شده که فرمود: «یقول القائم عجل الله تعالی فرجه الشریف لأصحابه: یا قوم! انّ اهل مکة لایریدوننی، و لکنّی مُرْسل الیهم لأحتجّ علیهم بما ینبغی لمثلی ان یحتجّ علیهم. فیدعو رجلاً من اصحابه فیقول له: امض الی اهل مکة فقل: یا اهل مکة! انا رسول فلان الیکم…»[33]؛ «قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف به اصحاب خود می گوید: ای قوم! همانا اهل مکه مرا نمی خواهند، ولی من کسی را به سوی آنان می فرستم تا بر آنها آن گونه که سزاوار من است احتجاج نماید. لذا یکی از اصحابش را می خواهد و به او می گوید: به سوی اهل مکه برو و بگو: ای اهل مکه! من فرستادة فلان (حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف) به سوی شمایم…». وظیفة زنان جامعة اسلامی نیز آن است که هنگام تربیت فرزندان خود یا دیگران، ابتدا آنها را توجیه کنند و در صورتی که توجیه آنان جواب نداد با ملاحظة مراحل دست به اقدام عملی بزنند. 27. مقابله با انحرافات از امام علی علیه السلام نقل شده که دربارة حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف فرمود: « در آخر زمان او خروج می کند و انحرافاتی که در حق پدید آمده اصلاح خواهد کرد…»[34]. زنان نیز در جامعة اسلامی باید به مولای خود اقتدا کرده و در حدّ توان خود در راستای این هدف گرچه در سطحی محدود کوشا باشند تا زمینه ساز ظهور گردند. 28. هتک حرمت افراد ممنوع از امام علی علیه السلام نقل شده که از جمله اموری که حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف بر آن با اصحاب خود که از آن جمله بانوان هستند پیمان می بندد هتک حرمت نکردن افراد است، آن جا که می فرماید: «آنان بر اصولی با حضرت بیعت می کنند که از آن جمله این است که هتک حرمت فرد آبرومندی را نکنند و کسی را سبّ و دشنام ندهند و به منزلی هجوم نیاورند و کسی را به جز به حقّ نزنند…».[35] بانوان نیز باید مواظب رفتار و گفتار خود بوده و هتک حرمت شخص آبرومندی را ننمایند و بی جهت به کسی ناسزا نگویند و… . 29. نخوردن مال یتیم از امام علی علیه السلام نقل شده که حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف از جمله پیمان هایی را که با کارگزارانش از جمله بانوان برای بیعت می بندد نخوردن مال یتیم است، آن جا که می فرماید: «… من با شما هستم در صورتی که مال یتیم را [بی جهت] نخورید…».[36] این وظیفه نیز می تواند برای یاوران حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و پیروان او آموزندگی داشته و با پیروی از آن از اصحاب آن حضرت عجل الله تعالی فرجه الشریف در عصر غیبت باشند. 30. گواهی با علم از امام علی علیه السلام نقل شده که حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف از جمله پیمان هایی را که با کارگزارانش از جمله بانوان برای بیعت می بندد گواهی ندادن بدون علم است، آن جا که می فرماید: «من با شما هستم در صورتی که … بر چیزهایی که به آن علم ندارید گواهی ندهید…».[37] همه از آن جمله بانوان اسلامی وظیفه دارند تا چیزی را که ندانسته و از آن اطلاعی ندارند گواهی ندهند. 31. دشنام دادن ممنوع از امام علی علیه السلام نقل شده که حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف از جمله پیمان هایی را که با کارگزارانش از جمله بانوان برای بیعت می بندد دشمنان ندادن به مردم است، آن جا که می فرماید: «من با شما هستم در صورتی که … کسی را دشنام ندهید…».[38] بانوان مهدوی باید با الگو گرفتن از حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف مواظب زبان خود بوده و بی جهت کسی را دشنام نداده و ناسزا نگویند. 32. اطعام به مساکین از پیامبر صل الله علیه و آله و سلم نقل شده که دربارة حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف فرمود: «گویا مهدی با دستان خود به مساکین کره می دهد».[39] و نیز نقل شده که فرمود: «نشانة مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، آن است که او بر کارگزاران خود سخت گرفته و با مال خود جود خواهد کرد و به مساکین رحم خواهد نمود».[40] بانوان اسلامی نیز می توانند با الگو گرفتن از سیرة مهدوی در حدّ توان خود به مساکین اطعام داده و حتی به مستمندان با دستان خود غذا دهند تا به جامعة خود رنگ و بوی مهدوی دهند. 33. آبادی معنوی جامعه از پیامبر صل الله علیه و آله و سلم نقل شده که دربارة حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف فرمود: «… به قائم از شما زمین خود را به تسبیح و تحلیل و تقدیس و تکبیر و تمجیدم آباد خواهم کرد…».[41] از دامن زن است که مرد به معراج می رود. زنان جامعه می توانند با تربیت معنوی فرزندان و اعضای خانوادة خود در تشکیل جامعه ای معنوی در حدّ و محدودیت خود سهیم باشند، گرچه حدّ کامل آن اختصاص به عصر ظهور دارد. 34. شرکت نهضت سوادآموزی از پیامبر صل الله علیه و آله و سلم نقل شده که دربارة عصر غیبت فرمود: «زود است که فتنه هایی پیدا شود به حدّی که انسان صبح هنگام مؤمن است ولی عصر هنگام کافر می شود مگر کسی که خداوند او را با علم زنده کرده است».[42] زنان جامعه نیز می توانند در راستای زنده کردن جامعه از راه سوادآموزی و فراگیری دانش و معرفت، سهم بسزایی داشته باشند. 35. خلف وعده ممنوع از پیامبر اکرم صل الله علیه و آله و سلم نقل شده که دربارة حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف فرمود: «… اگر از دنیا تنها یک روز باقی مانده باشد خداوند آن روز را طولانی می کند تا مردی از اهل بیتم مالک زمین گشته و کارهای مهم به دست او انجام گردد. او اسلام را ظاهر کرده و خلف وعده نمی کند…».[43] بانوان جامعة اسلامی باید با الگو گرفتن از حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و آرمان های بلند او و در راستای زمینه سازی ظهور اهل وفای به عهد باشند تا از یاران حضرت در عصر ظهور باشند. 36. رفع اختلاف از بین شیعیان از امام حسین علیه السلام نقل شده که فرمود: «آن امری که انتظارش را می کشید تحقق نمی یابد تا این که شما از یکدیگر بیزاری جسته و در صورت یک دیگر آب دهان بیندازید و بر ضد هم دیگر گواهی داده و یک دیگر را لعن کنید». به حضرت عرض کردم: آیا در آن زمان خیری نیست؟ امام حسین علیه السلام فرمود: «تمام خیر در آن زمان است؛ چرا که قائم ما قیام کرده و تمام این امور را دفع خواهد کرد».[44] نتیجه انسان ها در سطوح مختلف جامعه می توانند با الگو گرفتن از سیرة حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و کارگزاران او و عمل کردن به آرمان های بلند مهدوی جامعه ای با رنگ و بوی عصر ظهور در حدّ و توان خود ایجاد نماییم و از آن جا که زنان و بانوان یکی از ارکان مهم و اساسی جامعه اند، لذا می توانند در تحقق این جامعة مهدوی در عصر غیبت سهم بسزایی داشته باشند. پاورقی: [1]. خواجه نصیر الدین طوسی رحمه الله علیه می فرماید: « وجوده لطف و تصرفه لطف آخر و عدمه منا» ؛ وجود او لطف و تصرف او لطفی دیگر و نبود تصرف از ناحیة ماست. (کشف المراد، ص490- 491) [2]. « یخرج قوم من المشرق یوطئون للمهدی سلطانه» سنن ابن ماجه، ج2، ح 4088 و… [3]. « اذا قام قائمنا وضع یده علی رؤوس العباد فجمع به عقولهم و اکمل به اخلاقهم» بحار الانوار، ج52، ص336، ح71. [4]. «سمعت ابا عبد الله (ع) یقول: یکون مع القائم ثلاث عشر إمرأة. قلت: و ما یصنع بهن؟ قال: یداوین الجرحی و یقمن علی المرضی، کما کنّ مع رسول الله (ص). قلت: فسمهن لی! قال: القنواء بنت رشید، و ام ایمن، و حبابة الوالبیة، و سمیة ام عمار بن یاسر، و زبیدة، و ام خالد الأحمسیة، و ام سعید الحنفیة، و صبانة الماشطة و ام خالد الجهنیة» دلائل الامامة، ص259 و اثبات الهداة، ج3، ص575. [5]. «یا جابر!… و یجئ والله ثلاثمائةو بضعة عشر رجلا فیهم خمسون امراة، یجتمعون بمکة علی غیر میعاد، قَزَعا کقزع الخریف یتبع بعضهم بعضا، و هی الآیة التی قال الله: این ما تکونوا یأت بکم الله جمیعا ان الله علی کل شیئ قدیر» تفسیر عیاشی، ج1، ص65. [6]. الاختصاص، ص255؛ الارشاد، ص359؛ غیبت طوسی، ص269؛ اعلام الوری، ص427؛ الخرائج، ج3، ص1156؛ عقد الدرر، ص49؛ اثبات الهداة، ج3، ص548 و بحار الانوار، ج51، ص56 و ج52، ص212. [7]. بحار الانوار، ج52، ص 336، ح71. [8]. تفسیر عیاشی، ج1، ص65. [9]. «این جامع الکلمة علی التقوی»مفاتیح الجنان، دعای ندبه. [10]. «… و یحیی میت الکتاب و السنة»نهج البلاغه، خطبه 138. [11]. «… یعلمون الناس القرآن کما انزل… »بحار الانوار، ج52، ص 362، ح139. [12]. «… و اکمل به اخلاقهم »بحار الانوار، ج52، ص336، ح71. [13]. «یخرج المهدی (عج) فی امتی، یبعثه الله غیاثا للناس»کشف الغمه، ج2، ص470. [14]. «یصلح الله تعالی به کل ما افسد قبله» البرهان، متقی هندی، ص132. [15]. «… یشیر بالتقی و یعمل بالهدی… »بحار الانوار، ج52، ص269، ح158. [16]. «… یملأ قلوب العباد عبادة… »بحار الانوار، ج51، ص74، ح24. [17]. «… به یخرج ذل الرق من اعناقکم»بحار الانوار، ج51، ص75، ح29. [18]. «أما والله! لیدخلن عدله جوف بیوتهم کما یدخل الحر و البرد»بحار الانوار، ج52، ص362، ح131. [19]. «اذا قام القائم من آل محمد یقول: ایها الناس! نحن الذین وعدکم الله فی کتابه : الذین ان مکناهم فی الارض اقاموا الصلاة…»بحار الانوار، ج52، ص373، ح166. [20]. «و یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر»منتخب الأثر، ص581، ح4 [21]. «یجمع الله له من اقاصی البلاد علی عدة اهل بدر، کدّادون، مجدون فی طاعته»بحار الانوار، ج52، ص310 [22]. «… یملأ الله عزوجل به الارض نورا بعد ظلمتها و عدلا بعد جورها و علما بعد جهلها» اکمال الدین، ص260. [23]. «اذلة علی المومنین، اعزة علی الکافرین» نعمانی، غیبت، ص316، باب 21، ح12. [24]. «الحق معنا، فلن یوحشنا من قعد عنا»بحار الانوار، ج53، ص178، ح9. [25]. «… فینزل عیسی بن مریم فیصلی خلفه… »فرائد السمطین، ج2، ص312. [26]. «… و اوصلکم رحما» نعمانی، غیبت، ص212، باب 13، ح1. [27]. «… رجال لا ینامون اللیل، لهم دوی فی صلاتهم کدوی النحل یبیتون قیاما علی اطرافهم… »بحار الانوار، ج52، ص308. [28]. « الحافظ لما استودع»بحار الانوار، ج52، ص 269، 158. [29]. «… و هم الذین و حدوا الله حق توحیده…»بشارة الاسلام، ص259. [30]. «کانی بالقائم یوم عاشوراء یوم السبت قائما بین الرکن و المقام ینادی البیعة لله، فیملأها عدلا کما ملئت ظلما و جورا» طوسی، غیبت، ص453، ح459. [31]. «… فاذا اجتمعت له هذه العدة من اهل الاخلاص اظهر الله امره…»کمال الدین، ج2، ص377. [32]. «… ولایأخذه فی الله لومة لائم»بحار الانوار، ج52، ص354، ح114. [33].بحارالانوار، ج52، ص307، باب26، ح81. [34].«یخرج فی آخرالزمان، یقیم اعوجاج الحق…»بحارالانوار، ج42، ص215، ح16. [35]. «یبایعون علی الاّ… یهتکوا حریماً محرماً و لایسبّوا مسلماً و لایهجموا منزلاً و لایضربوا احداً الاّ بالحق…»منتخب الأثر، ص183، باب3، ح5. [36].«… انا معکم علی ان … لاتأکلوا مال الیتیم…»منتخب الأثر، ص154. [37].«… انا معکم علی ان … لاتشهدوا بغیر ماتعلمون…»منتخب الأثر، ص154. [38]. «… انا معکم علی ان … لاتشتمون…»منتخب الأثر، ص154. [39].«المهدیّ کانّما یُلْعِق المساکین الزُّبْد»منتخب الأثر، ص36، عقد الدرر، ص36. [40].«علامة المهدی: ان یکون شدیداً علی العمّال، جواداً بالمال، رحیماً بالمساکین» مصنف ابن ابی شیبة، ج15، ص199، ح19498. [41].«… و بالقائم منکم أعمر أرض بتسبیحی و تهلیلی و تقدیسی و تکبیری و تمجیدی…»بحارالانوار، ج18، ص341، ح49، امالی صدوق، ص504، مجلس92، ح4. [42].ستکون فِتَن؛ صبح الرجل فیها مؤمناً و یمسی کافراً، الاّ من احیاه الله بالعلم»المعجم الکبیر، طبرانی، ج8، ص278، ح7910. [43].«… لو لم یبق من الدنیا الا یوم واحد لطول الله ذلک الیوم حتی یملک رجل من اهل بیتی تجری الملاحم علی یدیه، و یظهر الاسلام، لایخلف وعده…»بحارالانوار، ج51، ص83، ح28، عقدالدرر، ص62. [44].«لایکون الأمر الذی تنتظرونه حتی یبرأ بعضکم من بعض و یتفل بعضکم فی وجوه بعض، و یشهد بعضکم علی بعض بالکفر و یلعن بعضکم بعضاً.فقلت له: ما فی ذلک الزمان من خیر؟ فقال الحسین علیه السلام: الخیر کلّه فی ذلک الزمان، یقوم قائمنا و یدفع ذلک کله»غیبت، نعمانی، ص206. منبع: مجله انتظار - پاییز 1386 - شماره 22 صفحه 61